Freze endüstriyel talaşlı imalatta kullanılan bir çeşit takım tezgahına verilen isimdir. 19 yüzyılın sonralarına doğru hayatımızda yerini aldı. Günümüzde özellikle metal ya da metal alaşımlarından parça üreten her işletmede freze tezgâhı görmek mümkün. Freze makinelerinin 19. yüzyılda hayatımıza girmiş olsa da teknolojik gelişmeler ile günümüzde artık çok daha gelişmiş bir halde karşımıza çıkıyor. Yeni teknolojiler ile frezeler artık yerini CNC freze tezgâhı bırakmış gibi görünüyor. Ayrıca bilgisayarlar ve özel programlar yardımı ile artık tamamen otomatik olarak da imalat yapılabilmesi mümkün. Günümüzde torna freze, dikey freze, CNC freze tezgâhı, üniversal freze tezgâhı, kopya freze tezgâhı gibi pek çok “tezgâhtan bahsetmek mümkün. Gelin önce freze nedir, freze ne işe yarar bununla başlayalım yazımıza…
Freze nedir, ne işe yarar?
Frezelerin çalışma prensibi şu şekildedir; kendi ekseni çevresinde dönen bir kesici takım aracılığı ile iş parçasından talaş kaldırıp şekillendirir. Bu şekillendirmeden kastımız delme de olabilir, yüzey işleme de. Özellikle metallerden imalat yapılan firmalarda rastlarız freze makinelerine. Yazımızın girişinde yeni gelişen teknolojiler sayesinde artık hayatımıza CNC freze tezgahlarının girdiğinden bahsetmiştik. Konuyu biraz açalım…
CNC freze tezgâhı çalışma prensibi nedir?
Konvansiyonel freze tezgahlarında, imalatı zor olan hatta neredeyse imkânsız diyebileceğimiz iş parçalarının imalatı için kullanılan freze tezgahlarına verilen isimdir. Sistem, konvansiyonel tezgahlarla aynıdır hemen hemen. Aralarındaki belirleyici fark, bu tezgahlara bir bilgisayar entegre edilmiş olmasıdır. Böylece tezgâhın ve kesici takımın hareketleri bilgisayar sistemi aracılığı ile kontrol ve kumanda edilir. CNC takım tezgâhları; yüksek verimlilik ve parça kapasitesi, kolay kalite kontrolü, ek aparat ihtiyacının az olması, tek bağlamda birden fazla işlem yapılabilme olanağı gibi pek çok avantaj sağlar. Ayrıca CNC freze tezgâhı avantajlarını aşağıdaki maddeler altında da toparlayabiliriz;
Ayarlama, ölçü, manuel hareket ve benzeri gibi nedenlerden kaynaklanan zaman kayıpları olmaz. Böylece iş verimi artar ve zamandan tasarruf kazanılmış olur.
İmalat aşamasında insan faktörü çok fazla etkili değildir bu nedenle seri imalata olanak sağlar.
Tezgâhın çalışma temposu yüksektir ve her zaman aynı seviyededir.
İmalat sırasında operatörden kaynaklanan kişisel hatalar olabilir, CNC freze tezgâhı sayesinde bu hatalar ortadan kalkar ya da azalır.
Kalıp, şablon vb. gibi elemanlara gerek kalmaz. Bugün bir kalıbın dahi ciddi maliyet yarattığını düşünürsek böyle bir zorunluluğun olmaması sistemi daha az maliyetli kılan önemli bir etkendir.